Steeds meer NL drama gemaakt zonder omroepen

Voor dramaseries hoef je allang niet meer bij traditionele omroepen te zijn. Na de internationale aanbieders zoals HBO en Netflix zijn ook Nederlandse series bij andere partijen in opmars. Bij KPN kun je de comedy TOON zien en in januari gaat de groots opgezette serie Brussel online. En zelfs goedkoop, en met vrienden gemaakte internetseries kunnen enorm scoren, bewijst YouTuber Dylan Haegens.

Dochter K. (14) kijkt nooit tv. Hooguit op uitzending gemist, vooral reality en af en toe Flikken Maastricht. Ze past naadloos in een recent onderzoek naar de neergang van het aloude televisiekijken: ‘Het verval accelereert. Met name 2015 liet een sterke daling zien ten opzichte van 2014. (…) Opvallend is het kijkgedrag van jonge vrouwen (13-19), ze keren het medium massaal de rug toe.’

Wel kijkt dochter K. naar YouTube. Ze is geabonneerd op, en fan van, de kanalen van Dylan Haegens (23) uit Venray. Wat daar te zien is, staat op zijn site beschreven: ‘We maken voornamelijk comedy sketches en op dit moment is de succesvolste serie de TOP 10. In deze serie laten we op grappige wijze een top-10 lijstje zien. Het team bestaat uit: cameraman Teun Peters, Rick Vermeulen voor design/animaties & Marit Brugman die meeschrijft aan de scripts van de video’s en de productie doet. Op dit kanaal zie je video’s waarin we erg veel tijd stoppen, vandaar dat er ook maar één video per week online komt. Mocht je graag meer willen zien dan kun je je abonneren op DylanHaegens2. Daar uploaden we twee video’s per week en die zijn wat persoonlijker. Leuk dat je een kijkje neemt en wil je op de hoogte blijven van de nieuwste filmpjes, klik dan op abonneren! EDIT: de nieuwe serie Cliffhanger is erbij gekomen op dit kanaal! Deze serie is een keer in de twee weken te zien op de woensdag om 16.00.’

Een vriendengroep met dezelfde hobby? Het eerste: ja, het tweede: nee! De kanalen van Dylan Haegens, plus team hebben respectievelijk 820.000 en 400.000 abonnees, met maandelijks achttien tot twintig miljoen views. Voor wie dat weinig zegt: hij is een van de populairste Nederlandse YouTubers en een van de weinigen die fictie maakt (onderaan dit artikel links naar enkele anderen). TOP 10, zijn eerste succes, bestaat uit komische sketches van een minuut of zes. ‘Tien dingen die je niet doet tijdens een sollicitatie!’, ‘Tien dingen die Nederlanders doen op vakantie!’, ‘Tien voordelen van lang zijn’, ‘Tien dingen die niet waar zijn’, er zijn ruim tachtig episodes, met elk minimaal 800.000 views, vaak een miljoen of veel meer. .

Cliffhanger

Daarnaast is er de animatieserie Dylan en Teun en het nieuwste succes is Cliffhanger, een parodie op soap waarin, net zoals in de andere series, de vier leden van team Haegens de hoofdrollen spelen of inspreken, en die ze ook schrijven, produceren, editen, alles. Speciaal aan Cliffhanger is de rol van de kijkers. “Elke aflevering eindigt met een extreme cliffhanger, waarop kijkers mogen reageren. Op basis daarvan verzinnen we het vervolg”, vertelt Dylan Haegens. “We krijgen vaak veertig tot vijftig duizend reacties, dus daar gaan we eerst in spitten. Met een stuk of dertig, veertig gaan we aan de slag. Je ziet die tijdens de aflevering ook in beeld verschijnen.” Samen met Marit – ook zijn vriendin – schrijft hij het script. “Daarna gaat Marit locaties zoeken en dingen die we nodig hebben regelen, zeg maar de productie. Ik ben dan vaak alweer andere filmpjes aan het monteren.”

De afleveringen worden meestal in één dag gedraaid. Het levert een serie op vol idiote wendingen, grappen en spanning die soms even snel wegebt als hij is opgebouwd, en met inderdaad zwaar aangezette cliffhangers. Na de eerste vijftien afleveringen is de serie nu in de zomerstop en vanaf september volgt een tweede blok van vijftien. “Dan is het voorbij, tenzij het heel erg populair blijkt. Maar in principe zetten we in december pilots online van vier mogelijke nieuwe series, en mogen de abonnees bepalen welke daarvan we volgend jaar gaan maken.”

Waarom het zo scoort weet Dylan niet precies. “Ik doe wat ik leuk vind, en kennelijk vinden anderen dat ook leuk. En ik ben al zes jaar bezig op YouTube, daardoor begrijp ik wel wat een goede titel is voor een filmpje. Als je zegt: ‘Tien dingen die álle mannen doen’, tease je mensen om te gaan kijken. Je weet dat ze toch willen weten of hún man dat ook doet, niet alleen nummer één, maar ook nummer negen en tien.”

En het blijft dicht bij de kijkers. Dat werkt, denkt hij: “YouTube is persoonlijker dan televisie. Je hebt heel veel verhalen van echte mensen. Wij doen wel fictie, maar bij ons bepalen de kijkers dus wat er gebeurt.” De kracht van Cliffhanger zit zeker ook in de lol waarmee de acteurs hun rollen spelen; regelmatig zie je ze lachen om hun eigen overdreven gedoe. Daardoor hangt het tegen reality aan.

TOON

Ook Beer ten Kate, in 2009 afgestudeerd in de richting scenario & regio aan de HKU, wilde met vrienden iets doen op YouTube. Samen met Joep Vermolen en Dirk van Pelt had hij al jaren plannen voor het maken van een comedyserie, in een stijl die ze in Nederland nergens zagen. Na een vergeefse tocht langs omroepen besloten ze die dan maar zelf te gaan maken, zij het met flink kortere afleveringen dan ze eigenlijk wilden.

Het liep anders. Beer ten Kate vroeg hulp aan producent NewBeTV, een specialist in online en in televisiecontent die hij kende van zijn werk als regie-assistent. Hij viel met zijn neus in de boter. KPN wilde voor abonnees een eigen serie produceren en Ten Kate en zijn vrienden mochten van NewBeTV meedoen in de pitchronde. Lang verhaal kort: het plan voor de comedy TOON won. “We mochten onze lang gekoesterde serie gaan maken op de traditionele lengte van zo’n 25 minuten.”

“Het was een droom. In Nederland zijn er voor beginnende makers veel ontwikkelingstrajecten, maar de angst vloog me naar de keel bij het idee dat ik, bijvoorbeeld voor NTR Kort, als pas afgestuurde de concurrentie moest aangaan met voormalige studiegenoten en die van de jaren ervoor en erna.” En ook een verademing na de moeizame pogingen om TOON bij omroepen te slijten: “Ik heb heel veel gesprekken gehad, maar die gingen zelden over de serie. Wel over tijdslots en profielen en of er comedy of toch politiek drama moest komen.”

Opmerkelijk: in de serie wordt een gitaardeuntje een YouTube-hit met twee miljoen views, maar op de vraag hoe vaak TOON inmiddels is bekeken, antwoordt Beer ten Kate uit de grond van zijn hart: “Geen idee.” Hij zit er niet mee dat zijn droomserie alleen voor KPN-klanten te zien is of dat dat in ieder geval is wat mensen denken (je kunt je gratis aanmelden en dan alle afleveringen gewoon bekijken). “Ik denk te horen dat mensen de serie kennen. En hij kan altijd ontdekt worden, er komen nog nieuwe promotiecampagnes. Ik heb een sterk gevoel dat dat goed komt.”

KPN wil geen informatie geven over de kijkcijfers voor TOON. De serie heeft in ieder geval NRC-recensent Hans Beerekamp in de pocket. Hij schreef in april van dit jaar: ‘Met frisse tegenzin klikte ik op de ontvangen link om een aflevering uit te proberen. Een paar uur later had ik ze alle acht in een ruk uitgekeken en mocht ik me gelukkig prijzen met een opperbest humeur over zo veel originaliteit en talent uit onverwachte hoek.”

Brussel

Met TOON zijn we vanzelf beland aan de andere kant van het spectrum van nieuwe, digitale aanbieders van drama: de KPN en andere grote jongens, die de internationale concurrentie voelen van Netflix en HBO en de boot niet willen missen nu steeds minder mensen gewone televisie kijken. Videoland (onderdeel van RTL) had de primeur met de serie Zwarte Tulp, KPN geeft sinds een jaar veel ruchtbaarheid aan de komst van de politieke serie Brussel , bedacht en geschreven door Leon de Winter. De tien afleveringen komen in januari 2017 in één keer voor klanten beschikbaar op ‘KPN presenteert’. Behalve drama gaat KPN vooral muziek en sport aanbieden, onder andere ‘in partnerships met Mojo Concerts en Amsterdam Dance Event’.
“We hebben naast sport en muziek gekozen voor series omdat we denken dat we daarmee een groot deel van onze klanten aanspreken en ze dat extraatje bieden waar ze blij van worden”, laat een woordvoerster van KPN weten. “Met TOON, dat vooral geschikt is voor een jonger publiek, en Brussel voor een wat breder en wellicht ouder publiek, bedienen we verschillende doelgroepen.” KPN laat zich adviseren door ‘professionals uit het veld die met ons meedenken over welke content mogelijkerwijs het beste zal aanslaan bij onze klanten en KPN Presenteert ook de eigen identiteit geven.”

De bedoeling is dat er de komende jaren meer drama komt, al is het een redelijk dure tak van sport, in vergelijking met andere tv-programma’s, erkent de woordvoerster. “Budgetten zijn wat dat betreft niet te vergelijken, evenals doorlooptijden. De productie van een dramaserie kan tussen één en twee jaar duren, van idee tot daadwerkelijk serie, dus logisch ook dat daar andere budgetten mee gemoeid zijn. We proberen een goede mix te bewerkstelligen en naast wat grotere producties als Brussel ook series te (laten) produceren die kleinere budgetten hebben en door jonge nieuwe makers met evenveel passie en enthousiasme worden gemaakt, zoals bijvoorbeeld TOON.”

Bitterzoet

Ook LINDA.tv, de videotak van het tijdschrift van Linda de Mol, kwam dit voorjaar met een dramaserie. Bitterzoet is gebaseerd op het blog en boek ‘Wine-up, vrouwen met een fantastisch rotleven’ van Mieke Kosters en Yvanca van der Zwaan. Het gaat over drie vrouwen (gespeeld door Anniek Pheifer, Jennifer Hoffman en Tina de Bruin) en hun dagelijkse besognes rond kinderen, relaties, seks en rimpels.

“Bitterzoet had een langzame en tegelijk snelle ontstaansgeschiedenis”, vertelt Idse Grotenhuis,  creative producer van Talpa, dat de serie maakte. “In de Verenigde Staten had je acht jaar geleden al iets wat hierop leek en collega Will Koopman en ik zagen dat helemaal zitten, maar we kregen geen voet aan de grond. Maar Will kreeg het boek onder ogen en wist meteen de rechten vast te leggen. Ik sprak toevallig Jildou van der Bijl, algemeen hoofdredacteur van LINDA. die enthousiast was, Parool-columniste Roos Schlikker ging in op ons voorstel om de scripts te schrijven, en binnen een maand vonden we ook nog een financier voor de serie: Heineken, dat zijn merk Jillz wilde promoten.”

De negentien afleveringen van Bitterzoet zijn tussen de 20.000 en 80.000 keer bekeken, wat misschien niet veel is vergeleken met de  YouTube-successen, maar veel meer dan gehoopt, volgens Idse Grotenhuis. “Je moet je speciaal aanmelden bij LINDA.tv om ze te kunnen bekijken. 15.000 werd vooraf gezien als een prachtige score.” De serie is de populairste videocontent op LINDA.tv, dat in juli zijn 200.000e abonnee binnenhaalde. Op dit moment wordt dan ook gesproken over mogelijkheden om meer met de serie te doen.

“En we hebben veel andere ideeën voor online drama, maar financiering is een probleem”, zegt Idse Grotenhuis. “Ook al houd je het eenvoudig en kort – volgens onderzoek werkt dat het beste online, het is relatief duur. Of je een film van anderhalf uur maakt of van zes minuten, je moet toch de acteurs betalen, de locaties en de hele productie regelen. Daarnaast is er nog weinig cijfermateriaal over het bereik en effect van internet(drama), dus je kunt potentiële financiers nog niet helder uitleggen wat zij eraan hebben om mee te betalen aan een serie.”

Geld als struikelblok, dat is een bekend verhaal. Maar duidelijk is dat ook binnen Nederland online drama de fase voorbij is van filmpjes die je met al je vrienden en kennissen, enorme inspanningen en nul budget maakt en die razendsnel worden vergeten. De omroepen krijgen steeds serieuzer concurrentie.

Het was een feestje om deel te zijn van iets nieuws, vindt Beer ten Kate. “KPN heeft lef gehad en een risico genomen door ons zoveel vertrouwen te geven. Ook daarom hoop ik dat TOON een succes wordt.” Dylan Haegens: “ik leef in een dagelijkse droom. Dat ik met mijn vrienden een kantoortje heb, we hiermee ons geld verdienen en ik alleen maar werk aan dingen die ik zelf leuk vind.” Hij heeft inmiddels een webshop en zelfs een schoollijn, inclusief schoolagenda 2016-2017. Al zal dochter K. die niet snel kopen. Zij doet alles digitaal.

Populair Nederlands drama/fictie op Youtube:

Kudsite (639.000 abonnees) Animatiefilmpjes van een halve tot twee minuten, vaak inhakend op de actualiteit.
DutchTuber (383.000). Drama of in ieder geval iemand die zo dramatisch mogelijk doet over het opruimen van zijn kamer en maar doorratelend filmt hoe hij het uitmaakt met een vriendinnetje, bijvoorbeeld. Een mengsel van nep en echt.
Armo (375.000). De ik als held in avonturen vol agressie. ‘Minimaal 10 tot 15.000 blauwe duimpjes’ en je krijgt een vervolg op de video waarin hij zijn vriendin vertelt dat zijn ex zwanger van hem is.
Mertabi (342.000). Komische sketches. Vooral zijn serie ‘Marokkaan geeft rijles’ scoorde.
Banjo Movies (319.000) Bardo Ellens uit Deventer maakt komische sketches waarin hij onder andere types zoals DutchTuber en Armo op de hak neemt.